Pracodawco, czy wiesz jakie konsekwencje grożą w związku z nielegalnym zatrudnieniem cudzoziemca?
Nielegalne zatrudnienie
Ustawodawca sankcjonuje powierzenia cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy. Zanim zatem poznamy konsekwencje nielegalnego zatrudniania cudzoziemca, warto wyjaśnić w jakich przypadkach wykonywanie pracy przez cudzoziemca jest nielegalne. Otóż powierzenia cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy następuje wówczas, gdy cudzoziemiec ten:
1) nie jest uprawniony do wykonywania pracy w rozumieniu art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, (a więc np. nie jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej; nie jest obywatelem państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależącego do Unii Europejskiej; nie posiada statusu uchodźcy nadanego w Polsce, nie posiada zezwolenia na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej);
2) nie jest uprawniony do pracy na podstawie pobytu (pracownik nie posiada ważnej wizy albo dokumentu, który uprawnia go do pobytu na terytorium Polski),
3) nie posiada odpowiedniego zezwolenia na pracę, chyba że na podstawie przepisów szczególnych jest zwolniony z tego obowiązku,
4) posiada odpowiednie zezwolenie na pracę, ale wykonuje pracę na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w tym zezwoleniu (z zastrzeżeniem wyjątków),
5) wykonuje pracę na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę, o którym mowa w art. 114, art. 126, art. 127 lub art. 142 ust. 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (z zastrzeżeniem wyjątków),
6) wykonuje pracę bez zawarcia umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej w formie pisemnej lub przed jej podpisaniem nie przedłożył cudzoziemcowi umowę przetłumaczoną na język dla niego zrozumiały.
Odpowiedzialność wykroczeniowa
Obecnie zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, nielegalnie powierzającemu cudzoziemcowi wykonywanie pracy grozi kara grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. (Warto na marginesie wskazać, że karze grzywny podlega również cudzoziemiec, który nielegalnie wykonuje pracę, przy czym grzywnę tą wymierza się już w zakresie przewidzianym przez przepis art. 24 ust.1 kodeksu wykroczeń, tj. w wysokości od 20 do 5000 złotych).
Uporczywe powierzanie wykonywanie pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku gdy praca ta nie ma związku z prowadzoną przez powierzającego wykonywanie pracy działalnością gospodarczą, podlega grzywnie do 10000 zł.
Karą grzywny od 3000 zł do 30 000 zł zagrożone jest również doprowadzenie cudzoziemca do nielegalnego wykonywania pracy przez wprowadzenie go w błąd, wyzyskania błędu, wykorzystania zależności służbowej lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania.
Z kolei zatrudnienie pracownika bez zawarcia umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej w wymaganej formie, podlega karze grzywny od 200 zł do 2000 zł.
Odpowiedzialność karna
1) grzywnie albo karze ograniczenia wolności podlega:
a) uporczywe powierzanie, w związku prowadzoną działalnością gospodarczą, wykonywania pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlega.
b) powierzanie, w tym samym czasie, wykonywanie pracy wielu cudzoziemcom przebywającym bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP a także powierzenie wykonywania pracy małoletniemu cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2) karze pozbawienia wolności do lat 3 podlega:
a) powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w warunkach szczególnego wykorzystania (przez warunki szczególnego wykorzystania rozumie się warunki pracy osoby lub osób, którym powierzono wykonywanie pracy z naruszeniem prawa, uchybiające godności człowieka i rażąco odmienne, w szczególności ze względu na płeć, w porównaniu z warunkami pracy osób, którym powierzono wykonywanie pracy zgodnie z prawem, wpływające zwłaszcza na zdrowie lub bezpieczeństwo osób wykonujących pracę),
b) powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, będącemu pokrzywdzonym przestępstwem określonym w art. 189a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.3).
Pozostałe konsekwencje
W razie cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy, pracodawca musi się liczyć również z następującymi hipotetycznymi konsekwencjami:
1) ryzyko odmowy wydania zezwoleń na pracę dla nowych cudzoziemców, o które wnioskuje dany pracodawca,
2) pracodawca pokrywa koszty związane z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu nielegalnie zatrudnionych przez siebie cudzoziemców do powrotu (opuszczenia terytorium Polski), w przypadku, gdy decyzja ta podlega przymusowemu wykonaniu.
Kiedy pracodawca nie poniesie odpowiedzialności?
Warto na zakończenie wspomnieć, że nie podlega karze za niektóre wykroczenia i przestępstwa związane z powierzeniem wykonywania pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski, kto powierzając wykonywanie pracy cudzoziemcowi, spełnił łącznie następujące warunki:
a) wypełnił obowiązki polegające na: 1) żądaniu od cudzoziemca przedstawienia przed rozpoczęciem pracy ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP; 2) przechowywaniu kopii tego dokumentu przez cały okres wykonywania pracy przez cudzoziemca (chyba że wiedział, że przedstawiony dokument został sfałszowany);
b) zgłosił cudzoziemca do ubezpieczeń społecznych, jeśli obowiązek taki wynika z obowiązujących przepisów (Art. 120a. ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, Art. 13. Ustawy z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej).
Chcesz zweryfikować czy legalnie zatrudniasz pracowników z zagranicy a może dopiero przemierzasz się do zatrudnienia cudzoziemca, skontaktuj się z nami. (AKo)